Μπορεί οι καιρικές συνθήκες του τελευταίου χρονικού διαστήματος να μην θυμίζουν τυπικό καλοκαίρι, ωστόσο την Τετάρτη 21 Ιουνίου 2023, θα λάβει χώρα το θερινό ηλιοστάσιο 2023. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου και θεωρείται η επίσημη έναρξη του καλοκαιρίου.
Μετά από την Τετάρτη 21 Ιουνίου 2023 και το θερινό ηλιοστάσιο, οι μέρες θα αρχίσουν σιγά-σιγά να μικραίνουν, έως ότου σχεδόν εξισωθούν με τις νύχτες κατά τη φθινοπωρινή ισημερία 2023, ενώ στο χειμερινό ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου 2023 θα υπάρχει πια η μικρότερη ημέρα.
Το θερινό ηλιοστάσιο εγκαινιάζει αστρονομικά την έναρξη του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η Ελλάδα. Ταυτόχρονα, στο νότιο ημισφαίριο θα σημειωθεί το χειμερινό ηλιοστάσιο και θα αρχίσει ο χειμώνας.
Τι είναι το ηλιοστάσιο
Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο, συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν.
Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο βορειότερο ή νοτιότερο (ετήσιο) του ουρανού που βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης.
Για περιοχές της Γης εκτός των Τροπικών (δηλαδή με γεωγραφικό πλάτος μεγαλύτερο από 23.5 μοίρες ή μικρότερο από -23.5 μοίρες), τα ηλιοστάσια είναι επίσης οι ημέρες κατά τις οποίες ο Ήλιος φτάνει το ψηλότερο (θερινό ηλιοστάσιο) ή το χαμηλότερο σημείο (χειμερινό ηλιοστάσιο) που έχει το μεσημέρι στη διάρκεια ενός χρόνου.
Η ημέρα του ηλιοστασίου είναι είτε η μεγαλύτερη (το Καλοκαίρι-Θερινό ηλιοστάσιο) είτε η μικρότερη (το Χειμώνα-Χειμερινό ηλιοστάσιο) μέρα του έτους για όλες τις περιοχές της γης εκτός από τους Τροπικούς.
Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Με την ευρύτερη σημασία, ο όρος «ηλιοστάσιο» σημαίνει και την ημέρα που παρατηρείται αυτό το φαινόμενο, δύο φορές τον χρόνο, τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο.